آسیب های انجام معاملات با وکالت بلاعزل

همانگونه که مستحضر می باشید، امروزه در جامعه اقتصادی ما انجام معامله با وکالت بلاعزل، بسیار معمول گردیده است. شاید شما هم یکی از این معاملات را تجربه کرده باشید. مثلاً خودروی خود را با وکالت بلاعزل خریده باشید و یا آپارتمان خود را بصورت وکالتی و با ارائه وکالت بلاعزل فروخته باشید . لازماست بدانیم که “عقود معین”به دو دسته تقسیم می شوند:
“عقود لازم” و “عقود جائز” . عقودی مانند بیع و رهن که طرفین پس از انعقاد و امضاء، حق ندارند آنرا فسخ کنند را عقود لازم می نامند.
اما برخی عقود وجود دارند که بعد از انعقاد و امضاء، هریک از طرفین براحتی می تواند آنرا فسخ و منحل نماید، بی آنکه ضرورت داشته باشد که دلیل خاصی را برای فسخ ارائه نماید. “عقد وکالت” از جمله این عقود می باشد. بعد از آنکه شما به فردی وکالت می دهید تا کاری را به نمایندگی از طرف شما انجام دهد، بلافاصله بعد از اعطاء وکالت می توانید، عقد را فسخ و یا وکیل را عزل نمایید.
پرواضح است که “عقود جائز” بسیار متزلزل بوده و از لحاظ ثُبات معاملاتی در معرض ریسک جدی قرار دارد. اما از آنجایی که در جامعه اقتصادی امروزه ما، شرایط انجام تشریفات رسمی و اداری، بویژه تنظیم اسناد رسمی نقل و انتقالات، بسیار وقت گیر و پرهزینه گردیده، استفاده از وکالت بشدت مرسوم شده است. البته افراد برای آنکه خطر فسخ عقد وکالت و یا عزل وکیل را از خود دور سازند، اقدام به اخذ وکالت بلاعزل مینمایند. وکالت بلاعزل وکالتی است که در آن موکل ضمن عقد خارج لازم، حق عزل وکیل را از خود ساقط می نماید.
اما در این نوع از وکالت نیز همچنان خطرات شایانی موکل را تهدید می کند! برخی از این آسیب ها بدین شرح می باشد:
اسقاط حق عزل وکیل و ضم وکیل و…مسقط حق فسخ عقد وکالت نبوده و موکل همچنان می تواند عقد وکالت را فسخ نماید.
به محض اینکه موکل فوت کند، و یا دچار جنون و امراض روانی گردد ( ولو اینکه دچار جنون اَدورای گردد)، و یا ورشکسته گردد، عقد وکالت به خودی خود منفسخ شده و منحل می گردد.
موکل میتواند موضوع وکالت را خود به انجام رساندودراین صورت وکالت شما بلااثر و بی ارزش می گردد.
اعطاء وکالت، قانوناً سبب مُمَلِک محسوب نمی گردد و مادامی که موضوع وکالت در انتقال، انجام نگردیده، موکل بعنوان مالک شناخته می گردد، در این وضعیت طلبکاران می توانند مالی را که شما نسبت به آن وکالت بلاعزل دارید را براحتی توقیف و نهایتاً منتقل نمایند. اجرای مهریه در این موارد بسیار مرسوم می باشد.
در مواردی که وکالت بلاعزل بواسطه تفویض وکالت، در ایادی متعددی به گردش درمی آید، هر آیینه ممکن است یکی از این روابط قراردادی که منشاء تفویض وکالت بوده، منحل گردد و در نتیجه تمام معاملات بعدی نیز به تبع آن از درجه اعتبار ساقط گردند. بعنوان مثال ممکن است یک اتومبیل گران قیمت بواسطه وکالت بلاعزل، چندین نوبت بین اشخاص متعدد نقل و انتقال شده باشد و نهایتاً به دست شما رسیده باشد، اکنون اگر یکی از این اشخاصی که قبل از شما وکالت داشته، معامله خود را با نفر بعدی برهم زند، تمام وکالت نامه های بعدی از جمله وکالت شما نیز به تبع آن باطل می گردد!
بنابراین به شما توصیه می کنیم که سعی نمایید حتی المقدور معاملات خود را وکالتی انجام ندهید و یا در صورت اینکه به ناچار مالی را بصورت وکالتی خریداری نمودید، در خصوص تنظیم قرارداد وکالت مربوطه با حقوق دانان متخصص و باتجربه مشورت کنید. در ثانی اصل معامله را بصورت مکتوب و محکم منعقد نموده و در آن به وکالت مذکور تصریح نمایید .